Investigation on the Role of Porosity in the Structure of Historical Ceramics. Iranian Journal of Ceramic Science & Engineering 2021; 10 (3) :76-90
URL:
http://ijcse.ir/article-1-878-fa.html
، somayeh.noghani@yahoo.com و s.noghani@art.ac.ir
چکیده: (2251 مشاهده)
شناخت ساختار مواد تاریخی، به ویژه ترکیبات بر پایه رس، علاوه بر جنبههای فنی و باستانشناختی، از منظر بررسی فرایندهای آسیبرسان نیز قابل توجه است. یکی از عوامل ساختاری حائزاهمیت در موادی مانند سرامیکها اعم از سفال، آجر، و بدنه کاشی، پدیده تخلخل است که مجموعهای از حفرات و فضاهای خالی را شامل میشود و برحسب ارتباط با محیط پیرامونی خود، به صورت باز یا بسته طبقهبندی شده و براساس زمان شکلگیری، به دو صورت اولیه و یا ثانویه تشکیل میشوند. مهمترین نقش تخلخلهای باز، عملکرد آنها به عنوان کانالهای انتقال رطوبت و یا هرگونه محلولی است که میتوانند عامل شروع و یا ادامه یافتن بسیاری از واکنشهای شیمیایی باشند. وجود رطوبت پدیدههای انتقال یونها، انحلال، هیدراسیون و تبلور نمکهای محلول را به همراه خواهد داشت. در این مقاله با رویکرد تحلیلی و براساس نتایج حاصل از مطالعه آزمایشگاهی با روشهای تخلخلسنجی جیوه (MIP) و تخلخلسنجی به شیوه غوطهوری (براساس استاندارد ASTM C20-92)، مهمترین پیامدهای ناشی از وجود تخلخل در بافت یک قطعه سرامیکی ارزیابی شده است. این پیامدها عبارتاند از: الف) رابطه دمای پخت، درصد تخلخل، حجم و شعاع حفرات، ب) ارتباط اندازه تخلخل با فرایندهای انتقال رطوبت درون ساختار، و ج) رابطه تخلخل و شعاع حفرات با فشار تبلور نمکها. نتایج بررسیهایی از این دست در آسیبشناسی و فرایند مرمت اشیاء تاریخی حائز اهمیت است. ایجاد شوک رطوبت بلافاصله پس از حفاری ناشی از شستشوی قطعه به منظور تمیزکاری، نمکزدایی و ... بدون توجه به شرایط اثر از منظر نوع حفرات موجود، ماهیت و میزان تخلخل، علاوه بر افزایش تراوایی و امکان نفوذ رطوبت و به دنبال آن ایجاد تنشهای فشاری ناشی از تبلور مجدد نمکها، میتواند به حبس رطوبت و فراهم آمدن فضایی برای واکنشهای آتی از بستری پایا (ایستا) به روندی پویا (دینامیک) منجر شود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
سراميکهاي زیستی (بیوسرامیکها) دریافت: 1400/8/10 | پذیرش: 1400/6/10