Mineralogy and consideration of backing conditions of Chogha Zanbil historical bricks. Iranian Journal of Ceramic Science & Engineering 2015; 4 (2)
URL:
http://ijcse.ir/article-1-337-fa.html
، m_hadian@yahoo.com
چکیده: (5085 مشاهده)
آجرهای بکار رفته در بنای تاریخی چغازنبیل شامل آجرهای ساده، کتیبهدار و لعابدار و همگی متعلق به دوره عیلامی میباشند (قرن 13 پیش از میلاد). این مجموعه تاریخی در استان خوزستان واقع شده است. طیف رنگی بدنه آجرها زرد، قهوه ای، قرمز و سبز- آبی با ابعاد 10×35×35 و 8×5/37×5/37 سانتیمتر هستند. بعضی از آنها نیز دارای چندلایه رنگی قرمز و قهوهای بامغز سیاه میباشند. برخی از این آجرها علیرغم گذشت زمان و فرسایش محیطی همچنان از استحکام و سختی نسبتاً خوبی برخوردار هستند. دما و شرایط پخت این آجرها یکی از سوالات مطرح در زمینه باستانسنجی بوده است. از طرف دیگر ساخت آجرهای جدید برای عملیات مرمتی این مجموعه به اطلاعات فنی مربوط به آجرهای تاریخی نیاز دارد. به همین دلیل پس از نمونهبرداری از آجرهای مختلف تاریخی، مطالعات شیمیایی و کانیشناسی آنها با استفاده از روشهای XRD، FT-IR و تجزیه شیمیایی (شیمی تر) صورت گرفت. نتایج مطالعات نشان میدهد که وجود مقادیر کافی کانیهای کلسیت و دولومیت همراه با سیلیس آمورف ریزدانه در خاک اولیه باعث تشکیل فازهای پیروکسن همچون دیوپسید در دمای پایین حدود 700 درجه سانتیگراد در برخی آجرها شدهاند که استحکام و سختی بیشتر آنها را موجب شده است. از طرف دیگر کورههای اولیه با سوخت چوب به دلیل عدم کنترل دما و شرایط اتمسفری آنها موجب تنوع کیفیت و رنگ ناشی از محیطهای اکسید و احیا در آنها شده است. استفاده از کاه در خشتهای خام علاوه بر جلوگیری از ترک خوردن بدنههای خام به هنگام خشک شدن به مغز پخت شدن آنها کمک کرده است بااینوجود سوخت ناقص آنها و حبس شدن ترکیبات کربنی در بعضی از بدنهها باعث عیب "هسته سیاه" در آنها شده است.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
سراميکهاي زیستی (بیوسرامیکها) دریافت: 1394/9/1 | پذیرش: 1394/9/1